رويكرد بازار آب و الزامات آن
- نوشته شده توسط کمیته منطقه ای آبیاری و زهکشی
- دسته: مطالب علمی
چکیده:
گذر از چالشهاي پيش روي مديريت منابع آب کشور، توسعه و اجراي رويکردهايي را ضروري کرده است که بتوانند با مشارکتهاي اجتماعي و تقويت نيروهاي بازار منجر به حل مسائل شوند. نقش مهم آب در فرايند توسعه پايدار، بويژه براي کشور ما که با رشد شديد تقاضا (رشد جمعيت و توسعه بخش کشاورزي) همزمان با کاهش سطح منابع رو به روست، اهميت انتخاب اين نوع رويکردها را بيشتر کرده است. اين مقاله تقويت و تشکيل بازارهاي آب را يکي از رويکردهاي محوري در مديريت منابع آب معرفي مي کند، به طوري که تقويت برنامه هاي دولت در حفاظت و نظارت بر منابع آب کشور به کمک ابزارها و نيروهاي بازار و تقويت نهاده هاي ناظر بر بازارهاي آب صورت مي گيرد و به طور حتم اين ابزارها و نيروها دستيابي به هدفها را خواهد افزود. در اين مقاله الزامات تشکيل بازارهاي آب به اصلاحات در ساختار قوانين و حقوق آب، اصلاحات نهادي و سازماني و توسعه شبکه هاي انتقال و آبرساني طبقه بندي مي شود. همچنين عواملي همچون تصريح حقوق آب، بازبيني در قوانين آب با رسمي شمردن مبادله و خريد و فروش آب، آزادي ورود و خروج به بازار، تشکيل نهادهاي ناظر، بانکهاي آب و مراجع و نهادهاي محلي حل اختلاف از جمله برنامه هاي اولويت دار در تشکيل اين بازارها معرفي شده است. در اين باره بايد گفت نقش دولت به عنوان پشتيبان اصلي نيروهاي بازار اهميت فراواني دارد و اصناف و نهادهاي ناظر در بازار آب مي توانند در اجراي سيستمها و برنامه هاي کارامد تخصيص آب و بهبود الگوي مصرف مفيد باشند. وجود نهادهاي ناظر بر بازارهاي آب، که دولتها عضو اصلي آن به شمار مي روند، نظارت بر دفع برونريزها (پسابهاي کشاورزي و فاضلابهاي شهري و صنعتي) و تخصيص مصارف پايه و کنترل اضافه برداشت ها را تضمين مي کند. البته در ايران از روزگار پيشين بازارهاي سنتي آب وجود داشته که در خصوص توسعه و رسمي شدن آنها، دولت ملزم به انجام اقدامات موثري بوده است.
كليد واژه: بازار آب، حقوق آب، نيروهاي بازار، الزامات تشكيل بازارهاي آب، نهاد ناظر، سيستمهاي تخصيص آب
نویسندگان: جعفري سيدعباس